ماه گرفتگی نیم سایه ای کامل در هفته دوم اردیبهشت 1402 - وبلاگ بام دماوند

به گزارش وبلاگ بام دماوند، هفته دوم اردیبهشت 1402 همچنان ادامه هفته نجوم است و رویدادهای مختلفی در شهرهای گوناگون برگزار می گردد اما اگر فرصت حضور مستقیم در چنین رویدادهایی را ندارید، آگاهی از بعضی از مهم ترین رویدادهای نجومی هفته هم می تواند برای ساعتی شما را غرق در زیبایی های آسمان شب کند.

به ویژه در این هفته ماه که تربیع اول را پشت سر گذاشته و درخشندگی مناسبی دارد، مقارنه های زیبایی با اجرام مختلف آسمان شب خواهد داشت.

رویدادهای نجومی در هفته دوم اردیبهشت 1402

شنبه 9 اردیبهشت (April 29)

ماه که یک هفته از شروع هلال آن گذشته است، پس از غروب در سمت جنوب و جنوب شرقی می درخشد و درست سمت چپ دسته داس صورت فلکی شیر (Leo) یا اسد قرار گرفته است.

فاصله آن از ستاره قلب الاسد (Regulus) و ستاره جبهه (Algieba) یعنی دو ستاره درخشان داس در این صورت فلکی، تقریبا به یک اندازه است.

ساعت 17:41 اختفای روزگاهی ستاره اتا اسد با ماه روی می دهد که برای مشاهده آن به ابزار اپتیکی احتیاج است. قمر زمین بعلاوه ساعت 23:30 به نزدیک ترین فاصله به قلب الاسد با جدایی زاویه ای 3.6 درجه می رسد.

یکشنبه 10 اردیبهشت (April 30)

درست از شروع شب، رو به شمال را در ارتفاع بالا نگاه کنید تا نشان گرها (Pointers) یعنی ستارگان انتهایی کاسه صورت فلکی دب اکبر (Ursa Major) یا همان خرس بزرگ (Big Dipper) را روی نصف النهاری ببینید، در حالی که مستقیما به سمت پایین و ستاره قطبی (Polaris) اشاره دارند. این ستارگان تا پولاریس حدود سه مشت در طول بازوی کشیده فاصله دارند.

دوشنبه 11 اردیبهشت (May 1)

در عصرگاه، سمت غرب آسمان را نگاه کنید تا سرپسین (Pollux) و سرپیشین (Castor) یعنی دو ستاره درخشان صورت فلکی دوپیکر (Gemini) را ببینید که کم و بیش به صورت افقی صف کشیده اند. سیاره سرخ، یعنی مریخ (Mars) هم سومین نقطه و مشابه این دو است که زیر پولوکس قرار گرفته است.

پولوکس و کاستور بخش بالایی طاق بزرگ بهاری را تشکیل می دهند. در سمت چپ پایین آن ها شعرای شامی (Procyon) یکی از ستارگان درخشان آسمان شب قرار گرفته و انتهای سمت چپ طاق را شکل داده است. دورتر در سمت راست پایین آن ها، انتهای دیگر این صورتواره فلکی است که از منکب ذی العنان (Menkalinan) یا بتا ارابه ران (Beta Aurigae) با قدر 2 و ستاره سروش (Capella) با قدر 0.08 شکل گرفته است.

سیاره تماشایی زهره (Venus) هم در پایین و سمت راست طاق بهاری می درخشد و در این شب، میان ستارگان شاخ صورت فلکی گاو (Taurus) قرار گرفته است.

کل این چشم انداز به تدریج هنگام غروب و پس از آن، در سمت غرب به زیر افق می رود.

سه شنبه 12 اردیبهشت (May 2)

ساعت 02:57 بامداد سیاره عطارد در مقارنه داخلی با خورشید قرار می گیرد و در روزهای بعد وارد آسمان صبحگاهی می گردد.

در میانه هفته دوم اردیبهشت 1402، ماه همچنان پیشتاز رویدادهای نجومی است. ماه غول پیکر در حال افزایش فاز است و در این شب تنها 1 یا 2 درجه از ستاره گاما دوشیزه (Gamma Virginis) یا پوریما (Porrima) که با قدر 3 می درخشد، فاصله دارد. پوریما یک ستاره دوتایی دوست داشتنی است که از دو ستاره با درخشش مساوی تشکیل شده و در تلسکوپ می توان آن ها را به صورت جداگانه و سال جاری با جدایی 3.3 ثانیه قوسی تقریبا در جهت شمال به جنوب، مشاهده کرد.

چهارشنبه 13 اردیبهشت (May 3)

اکنون ماه فقط 2 یا 3 درجه از ستاره درخشان بی ژوبین (Spica) یا سماک اعزل فاصله دارد. ژوبین دار (Arcturus) یا سماک رامح هم در سمت چپ و بالای ماه می درخشد.

به سمت شمال غربی آسمان بچرخید و به اندازه دو مُشت سمت راست سیاره ناهید (زهره) در پی ستاره سروش باشید که قدر آن هم با ژوبین دار برابر است. اگر سماک رامح و سروش را درست در زمانی که اولین ستاره ها پدیدار می شوند ببینید، بسته به عرض جغرافیایی شما، ارتفاع یکسانی نسبت به افق خواهند داشت.

و نسر واقع یا کرکس نشسته (Vega) ستاره تابستانی معروف هم، هنگام شب در سمت شمال شرقی چشمک می زند. بسته به عرض جغرافیایی، این ستاره را در ارتفاع متفاوتی خواهید دید. در بعضی منطقه ها، پس از تاریک شدن هوا باید کمی صبر کنید تا ظاهر گردد.

ساعت 23:30 هم می توانید اوج مقارنه ماه با سماک اعزل راه شاهد باشید که تا بامداد روز بعد قابل مشاهده است.

پنجشنبه 14 اردیبهشت (May 4)

چی ماکیان (Chi Cygni) یکی از درخشان ترین ستاره های متغیر قرمز با دوره طولانی، باید اکنون در پرنورترین چرخه 13 ماهه خود باشد یعنی احتمالا از قدر 4 یا 5 برای تماشا آن باید در پی یک ستاره تازه و کم نور در محور صلیب شمالی صورت فلکی ماکیان (Cygnus) یا قو باشید.

همان طور که در تصویر نشان داده شده است، ستاره چی (χ) با ستاره η یا اتا ماکیان (Eta Cygni) از قدر 4.0 و یک ستاره قدر 5.1 در فاصله 1 درجه از شمال غربی چی، یک مثلث متساوی الساقین تشکیل می دهد. این مثلث به γ یا گاما ماکیان (γ Cygni) مرکز صلیب شمالی اشاره می نماید.

آدینه 15 اردیبهشت (May 5)

با فرا رسیدن شب، دلتا عقرب (Delta Scorpii) حدود یک مشت سمت چپ و پایین ماه به زیبایی می درخشد و سپس نوبت قلب العقرب (Antares) است که کمی سمت چپ و پایین دلتا دیده گردد.

دلتا هنوز هم دارای قدر 1.7 است، یعنی تقریبا به همان اندازه ای که از سال 2011 به جای مانده است. روشن شدن ناگهانی این ستاره در سال 2000 روی داد و از سال 2005 تا 2010 دستخوش تغییر شد. اما از سال 2011 تغییر زیادی از خود نشان نداده است، هرچند در مجموع طی دو دهه گذشته یک روند صعودی بسیار خفیف داشته است و باید دید این روند چه زمانی متوقف خواهد شد؟

ساعت 20:45 یک ماه گرفتگی نیم سایه ای با درصد گرفت 96.6 روی می دهد که از مهم ترین رویدادهای نجومی هفته دوم اردیبهشت 1402 است و از شرق اروپا، شرق آفریقا و تقریبا تمام آسیا و استرالیا قابل مشاهده خواهد بود.

بعلاوه سیاره زهره در گرگ و میش غربی آسمان و تقریبا در همان ارتفاعی که برای چند هفته بوده است، دیده می گردد اما ستارگان شاخ ثور در پشت آن هر روز پایین تر می روند.

ماه هم که پس از تاریک شدن هوا در مرکز صورت فلکی کم نور اندازه، بسیار پایین تر از ژوبین دار و پایین سمت چپ بی ژوبین می درخشد، ساعت 21:04 در فاز کامل قرار می گیرد.

شرایط سیارات

عطارد همان طور که اشاره شد با توجه به نزدیکی به خورشید، در هفته دوم اردیبهشت 1402 قابل رؤیت نیست و برای مشاهده رویدادهای نجومی آن، در هفته های آینده باید در آسمان صبحگاهی در پیش باشید.

زهره با قدر 4.2- در شرقی ترین بخش صورت فلکی ثور (گاو) نور درخشان عصرگاهی است که هنگام غروب و پس از آن می درخشد و برای تماشا آن باید سمت غرب آسمان را نگاه کنید.

اگر هر شب آن را دنبال کنید می توانید حرکتش را در میان ستارگان شاخ گاو تشخیص دهید. این سیاره در ابتدای هفته کمی زیر آن ها می درخشد، در روز دوشنبه 11 اردیبهشت از میان آن ها می گذرد و سپس به طور قابل ملاحظه ای بالای آن ها می ایستد.

در یک نمای تلسکوپی، ناهید مانند یک کره کوچک و بسیار درخشان دیده می گردد که 66٪ نور خورشید را بازتاب می دهد و 17 ثانیه قوسی قطر دارد. در حالی که فاز هلال این سیاره رو به کاهش است، اما با توجه به نزدیک شدن به زمین به تدریج آن را بزرگ تر می بینیم.

اما تماشا مریخ را نباید فراموش کنید. مریخ در این هفته از برج جوزا (دوپیکر) عبور می نماید. برای تماشا آن، سمت چپ بالای زهره با فاصله حدود 2 و نیم مشت در طول بازوی کشیده را نگاه کنید. این سیاره بعلاوه به ستاره های سرپسین و سرپیشین بسیار نزدیک است. قدر مریخ 1.3+ است و با رنگ قرمز-نارنجی دیده می گردد.

سیاره سرخ تقریبا در سمت دور مدار خود از زمین قرار گرفته است، بنابراین در یک تلسکوپ، فقط به صورت یک حباب کوچک به عرض 5.5 ثانیه قوسی به چشم می آید.

مشتری هم مانند عطارد با توجه به نزدیکی ظاهری به خورشید گم شده است.

زحل اما با قدر 1.0+ در صورت فلکی کم نور دلو (Aquarius) یا آب ریز در شرق و جنوب شرقی آسمان از ساعات اولیه بامداد قابل مشاهده است.

اورانوس و نپتون هم، مانند هفته های گذشته به ترتیب در غروب و صبح در آسمان حضور دارند اما بسیار کم سو هستند و دیده نمی شوند.